Om verbanden te leggen tussen aandoeningen vind ik het wel eens handig om de vijf elementen van het TCM (Traditional Chinese Medicine) erbij te pakken. Het TCM onderscheidt de elementen Hout, Vuur, Aarde, Metaal en Water. Bij elk element zijn organen, weefsels, zintuigen en emoties ingedeeld. Naast de lichaamsonderdelen zijn ook de seizoenen, klimaten, levensfasen, en kleuren in de elementen opgenomen. Je kunt hierdoor niet alleen verbanden leggen tussen fysieke klachten en emoties en fysieke klachten, maar ook bijvoorbeeld de tijd van het jaar of de weersomstandigheden en de klachten. Zo kan zijn dat de klachten van het dier erger zijn in een bepaald seizoen of weersomstandigheden of dat het dier bepaalde voorkeuren heeft. Het onderstaand schema richt zich vooral op mensen maar is ook naar dieren te vertalen.
Cycli van de vijf elementen
De vijf elementenleer kent een voedende en een controlerende cyclus. De elementen hebben namelijk ook onderling invloed op elkaar. Het ene element voedt het andere, dus wanneer het ene element verzwakt is zal ook het andere element te weinig energie ontvangen. Daarnaast controleren de elementen elkaar. Dit zorgt ervoor dat de energie van een bepaald element niet gaat overheersen. Dit alles om balans te creëren/ behouden. In het schema hiernaast vind je de twee cycli. De buitenste pijlen geven de voedende cyclus weer en de pijlen in het midden de controlerende cyclus.
Als je kijkt naar de aandoening hoefbevangenheid zijn de klinische symptomen het duidelijkst in de hoeven te zien. Hoeven zijn te vergelijken met nagels en vallen dus onder het houtelement. Wat nog meer onder het houtelement valt zijn de lever en galblaas. Nu heeft het paard geen galblaas dus deze valt in dit geval af.
Omdat hoeven en lever samen vallen in dit element zou je kunnen stellen dat een paard met hoefbevangenheid een verzwakte leverenergie heeft. Dat is wel te verklaren, want hoefbevangenheid wordt zoals ik in een eerder artikel beschreef voor een groot deel veroorzaakt door toxines. De lever helpt normaal gesproken mee om deze af te voeren, maar wanneer de lever hier te weinig energie voor heeft of wanneer de lever te zwaar wordt belast met toxines zal hij deze functie minder goed kunnen uitvoeren. Dit kan uiteindelijk in hoefbevangenheid resulteren. Wanneer je naar de vijf elementen kijkt is de kans dus groot dat de lever wel wat ondersteuning kan gebruiken.
Wanneer het houtelement verzwakt is kan het zijn dat het vuurelement ook een verminderde energie heeft, omdat deze gevoed wordt door het houtelement. Bij het vuurelement horen bloedvaten en het hart. Vaak hebben paarden door de hoefbevangenheid last van een verminderde doorbloeding. Dit komt met name door defecten in de structuren van de hoef en door verminderde beweging, maar het circulatieprobleem is wel in te delen in het vuurelement. Ook de dunne darm hoort bij het vuurelement en deze is inderdaad vaak verstoord bij hoefbevangenheid door verkeerde voeding en toxines, maar dit is meestal al voorafgaand aan de klacht. Daarnaast spelen maag en milt ook een rol bij hoefbevangenheid en de spijsverteringsproblemen die daarbij horen. Het paard kan met een verstoorde maag- en miltenergie de voedingsstoffen niet meer goed verwerken en eetlust en verzadigdheid zijn vaak niet in balans. Er zijn dus vaak meerdere elementen uit balans doordat al deze elementen invloed op elkaar hebben volgens de cycli.
Het belang van een holistische blik wordt ook hiermee weer bevestigd. Het hele lichaam ofwel alle elementen werken met elkaar samen en beïnvloeden elkaar.
Tijdens een consult wordt overigens altijd een anamnese afgenomen en aan de hand daarvan en een lichamelijk onderzoek wordt gekeken wat het dier nodig heeft. De vijf elementen theorie kan als hulpmiddel gebruikt worden om verbanden te zien en het inzichtelijk te maken voor de eigenaar.